Page 27 - EMCAPP-Journal No. 1

Christian Anthropology

fact that people lack enough anthropological knowledge
on human structure leads them to fail to recognize the
danger of despair. Some special examples of despair are I. Czym jest rozpacz?
shown, especially in alcohol dependence.
Rozpacz rozumiemy tu inaczej, niż w ujęciu S. Kierkegaar-
Introduction: First World War, port Ostenda/Zeebrug- da czy w znaczeniu potocznym. To nie jest porażka nas-
ge in Belgium. British intelligence service describes the zych planów czy dążeń ani też nie jest to żałoba w sensie
port as a dangerous base for German submarines. 9 May psychologicznym, mimo tego, że rozpacz często pojawia
1918 „HMS Vindictive” with a number of volunteers was się w takich sytuacjach. Tutaj jest ona rozumiana antro-
scuttled to block the entrance to the port. Unfortunately, pologicznie jako specyficzny proces poczucia rozpadu lub
after the war it turns out that the interview had been a niemożności zbudowania relacji osobowych, zwłaszcza
mistake. The volunteers’ deaths were unnecessary. A very miłości. Rozpacz jest możliwą konsekwencją kryzysu
similar situation arises with despair – it is a kind of mis- miłości. W sytuacjach, które sugerują niemożność konty-
take. It is unnecessary. nuowania relacji miłości, takich jak śmierć bliskiej osoby,
porzucenie, odmowa nawiązania więzi, pojawia się po-
1. What is despair? czucie utraty, które zapoczątkowuje kilkufazowy proces
kończący się rozproszeniem uczuć, które nie mają pods-
We understand „despair” in a different sense than that tawy w przeżywaniu relacji osobowej. A gdy uczucia się
given by Kierkegaard, or in the colloquial sense. It is not rozpraszają, prowadzi to do śmierci rozpaczającego, gdyż
a collapse of our plans or dreams, nor is it grief; despite one właśnie są podstawowym sposobem obrony ciała,
the fact that often despair is present in such situations. jego ważnych potrzeb.
Despair is a possible human reaction to the disintegra-
tion of personal relationships – in the case of death of Gogacz wyróżnia trzy stadia rozpaczy:
our relatives and friends, and in some other cases when
our relationships are broken (adultery, abandoning lover, I – poczucie zagrożenia
rejection of the lover). So, despair is seen as a possible
consequence of the crisis of human love. If feelings are II – utrata celów życia
scattered, despair is able to kill man’s life (homeostasis),
because the special role of feelings is to protect our body III- wygasanie motywów samoobrony.
and our somatic needs.
W pierwszym stadium mamy do czynienia z zas-
There are three stages of despair. koczeniem możliwą utratą relacji. Brak przeżyć
potwierdzających trwanie relacji uruchamia fazę
I – Insecurity. lęku. Osoba na progu rozpaczy zwykle próbuje wtedy
It means that the lover is surprised by the possible lack of sprawdzać możliwość miłości, walczy, zazdrości. Gdy te
continuing love. He is trying to fight for love. This stage starania nie przynoszą rezultatu, przechodzi do fazy dru-
often implies jealousy, anger. giej. W tej fazie rozpaczający „już wie”, że utracił miłość,
w związku z czym traci też cele życia, jego działania tracą
II - The loss of purpose in life. grunt i uzasadnienie. „Nie ma dla kogo żyć”, „nie war-
The lover finds out that the relationship was broken, or to się o nic starać”, to częste hasła takich osób. Ostatnią
that love is impossible. The lover in despair loses his/ her fazą rozpaczy jest wygasanie motywów samoobrony. Jest
own goals in life. An example: death of a child. ono spowodowane całkowitym rozproszeniem uczuć
rozpaczającego. Dotąd były one porządkowane przez re-
III - Expiration motives of self-defense lacje, jakby wiązane przez nie i ukierunkowane. Utrata
Despair leads to death because there is no protective role przeżywania relacji sprawia, że uczucia się rozpraszają. A
of feelings. Feelings or emotions are concentrated on per- od czasów starożytnych interpretuje się uczucia jako reak-
sonal relationships, a special structure based on two acts cje na potrzeby ciała, jako zareagowanie na wyobrażenie
of being of both lovers. In a situation when we decided jakiegoś dobra materialnego, jakiego potrzebuje nasz or-
(or ‘feel’), that there is no chance for love, our personal ganizm. Jeśli tej ochronnej roli uczuć nie ma, ten mecha-
relationship of love is not active as the support for our nizm zawodzi i człowiek staje bezbronny wobec wszel-
feelings. The effect of dissolution of feelings is death, be- kich trywialnych zagrożeń. Klasycznym przykładem jest
cause our body is not protected then. Crying is very vul- alkoholizm lub narkomania. Człowiek w stanie rozpaczy
nerable. Nearly everything can destroy man, damage his ulega łatwo tego typu niszczącym zachowaniom, bo nie
biological power. Alcoholism and narcotic problems are znajduje siły do budowania oporu. Opisuję to obszerniej
typical examples. w książce „Człowiek spotyka alkohol”.
The Polish philosopher Mieczysław Gogacz (from the
thomistic circle of Krąpiec, Wojtyła, Kamiński in Lublin Polski filozof - tomista Mieczysław Gogacz (krąg: Krąpiec,
Catholic University and later in ATK/UKSW) claims that Świeżawski, Wojtyła), autor tej teorii, zauważa, że często
despair is often present when people lose human love but rozpacz pojawia się tam, gdzie ma miejsce absolutyzacja
do not love God. Generally speaking, despair is based on ludzkiej miłości. Jego zdaniem rozpaczy ulegają osoby,

27