Page 55 - EMCAPP-Journal No. 1

Christian Psychology

treme, humanistic and existential psychology tends
to focus on the positive role of religion in human life, Badania nad religijnością personalną przyniosły rezultaty
but pays too little or no attention to the impersonal na kilku płaszczyznach:
form of religiousness, which does occur in many in-
dividuals or even social groups. • Na płaszczyźnie metodologicznej potwierdzona
została zasadność a zarazem możliwość zastosowa-
In practice, there exist at least two different types of re- nia dorobku filozofii religii i teologii jako inspiracji
ligiousness, with one (personal religiousness) positively do badań na terenie psychologii religii.
correlated with psychosocial maturity and the other (im- • Przyjęcie personalistycznej koncepcji człowieka w
personal religiousness) associated with immature, unin- badaniach nad religijnością umożliwia zastosowanie
tegrated and less welladjusted personality. The question w szerszym zakresie wspólnego aparatu pojęciowego
of which of these types is more widespread remains in the w psychologii i w innych naukach badających zjawis-
domain of sociological research. ko religijne.
• Opisanie odrębnych form religijności personalnej
The present study may also have some practical applica- i apersonalnej pozwala ustosunkować się na nowo
tions. A psychological description of personal religious- do kwestii roli religijności w rozwoju i integracji
ness may serve as a model in the process of didactic and osobowości człowieka. W oparciu o uzyskane tu
pedagogical pastoral activities, and the constructed me- wyniki badań można stwierdzić, że te szkoły psy-
thod (SPR) may be useful in diagnosing religiousness. chologiczne, które podkreślają destrukcyjny cha-
rakter religijności w procesie integracji osobowości
człowieka i oskarżają religię o to, że jest źródłem
nerwic i psychoz (takie stanowisko spotykamy u
marksistów i w niektórych szkołach psychoanalizy),
mówią o religijności apersonalnej i pomijają analizę
religijności apersonalnej. Na przeciwnej do wyżej
wymienionej pozycji stoją teorie psychologii huma-
nistycznej i egzystencjalnej, które koncentrują swoją
uwagę na pozytywnej roli religii w życiu człowieka,
ale zbyt mało, lub zgoła wcale nie zajmują się
apersonalną formą religijności, występującej fakty-
cznie u wielu jednostek a nawet społeczności.

W praktyce mamy do czynienia z funkcjonowaniem obok
siebie co najmniej dwóch odrębnych typów religijności, z
których jeden (religijność personalna) koreluje pozyty-
wnie z dojrzałością psychospołeczną człowieka, a drugi
(religijność apersonalna) wiąże się raczej z osobowością
niedojrzałą, niezintegrowaną, gorzej przystosowaną.
Rozstrzygnięcie problemu, który z tych typów występuje
częściej jest w kompetencjach badań socjologicznych.

Przeprowadzone badania mogą znaleźć zastosowanie
praktyczne. Psychologicznie opisana religijność perso-
nalna może stanowić model w procesie dydaktycznych
i pedagogicznych oddziaływań duszpasterskich. Skon-
struowana metoda (SRP) może oddać usługi w zakresie
diagnostyki religijności.

References / Literatura:
Chlewiński Z., Psychologia religii [The Psychology of Religion], Lublin 1984.
Jaworski R., Psychologiczne korelaty religijności personalnej [Psychological Correlates of Personal Religiousness], Lublin 1989.
Prążyna W., Funkcje postawy religijnej w osobowości człowieka [Functions of the Religious Attitude in Human Personality], Lublin
1981.
Uchnast Z., Psychologiczne aspekty dojrzałości religijnej [Psychological aspects of religious maturity], “Częstochowskie Studia Teolo-
giczne” 3 (1975) pp. 147–160.
Wojtyła K., Osoba i czyn [Person and Act], Cracow 1969.

55