Page 47 - EMCAPP-Journal No. 1

Christian Psychology

ject and object of religious experiences and the properties 1. Teoretyczny model religijności personalnej
of the relationship between the subject and the object.
The personal and impersonal types of religiousness are Osoby, u których religijność charakteryzuje się wysokim
distinguished in terms of insights into human religious stopniem nasilenia się kontaktów interpersonalnych z
life afforded by philosophy, theology, and the psycholo- Bogiem, posiadają religijność personalną. O osobach,
gy of religion (especially by psychological analysis of in- które Boga traktują reistycznie, narzędziowo, można
terpersonal relations). The characteristics of interperso- powiedzieć, że ich religijność jest apersonalna. Przy psy-
nal bonds, relations, and attitudes have been applied, by chologicznej analizie religijności personalnej i aperso-
analogy, to the relationship between man and a personal nalnej należy uwzględnić charakterystyczne cechy prze-
God. dmiotu i podmiotu przeżyć religijnych oraz cechy samej
Experiencing contact with God (with the Sacred), the relacji zachodzącej między podmiotem i przedmiotem.
person as the subject of this experience reveals different Podstawą do wyodrębnienia religijności personalnej od
characteristics depending on the kind of his religious- religijności apersonalnej są treści dotyczące życia religij-
ness. What differentiates personal religiousness from nego człowieka zaczerpnięte z dorobku filozofii, teologii
impersonal religiousness is also the way people revealing i psychologii religii, a szczególnie wiedza psychologicz-
these respective forms of religious life treat God. The na dotycząca relacji interpersonalnych. Charakterystyki
third element distinguishing personal from impersonal więzi, relacji i postaw interpersonalnych zostały przez
religiousness is the particular type of relationship bet- analogię odniesione do relacji między osobą człowieka a
ween the person and God. Bogiem osobowym.
Przeżywając kontakt z Bogiem (z Sacrum), człowiek, jako
The table below presents differences between the two ty- podmiot tego przeżywania, charakteryzuje się różnymi
pes of religiousness in terms of the subject and object of cechami zależnie od typu przeżywanej religijności. Tym,
religious acts and the type of religious relationship. co w sposób istotny różnicuje religijność personalną od
apersonalnej jest także odrębny sposób traktowania Boga.
Trzecim elementem pozwalającym na zróżnicowanie
religijności personalnej i apersonalnej jest typ relacji
Characteristics of Religiousness zachodzącej między człowiekiem i Bogiem.
Poniższe zestawienie wydobywa różnice między obu
PERSONAL IMPERSONAL typami religijności w zakresie podmiotu i przedmiotu
RELIGIOUSNESS RELIGIOUSNESS aktów religijnych oraz typu relacji religijnej:

Characteristics of the subject
Charakterystyka religijności
Activity Passivity
Involvement Indifference
Spontaneity Lack of spontaneity PERSONALNEJ APERSONALNEJ
Creativity Imitation
Openness Isolation Cechy podmiotu
Tolerance Intolerance
Autonomy Heteronomy aktywność pasywność
A sense of “freedom to” Lack of a sense zaangażowanie obojętność
of “freedom to” spontaniczność sztywność
A sense of responsibility Lack of a sense twórczość naśladownictwo
of responsibility otwartość izolacja
Awareness of purposefulness Existential disorientation tolerancja brak tolerancji
Allocentrism and altruism Egocentrism and egoism autonomiczność heteronomiczność
Stability Lability poczucie wolności „do“ brak poczucia wolności „od“
poczucie odpowiedzialności brak poczucia odpowiedzialności
Characteristics of the object świadomość celowości dezorientacja egzystencjalna
egocentryzm i egoizm
allocentryzm i altruizm
God as a stabilność labilność
Person Thing Cechy przedmiotu
Terminal value Instrumental value Bóg jako
Central value Peripheral value
Internalized value Non-internalized value Osoba traktowany reistycznie
wartość terminalna wartość instrumantalna
Characteristics of the relationship wartość centralna wartość peryferyjna
wartość zinternalizowana wartość niezinternalizo-
wana
Dialogic Monologic
Mutual Unilateral Cechy relacji
Direct Indirect dialogowa monologowa
Actuated Non-actuated wzajemna jednostronna
bezpośrednia pośrednia
zaktualizowana niezaktualizowana

47