Page 46 - EMCAPP-Journal No. 1

Christian Psychology

Personal and impersonal re- Religijność personalna i aper-

ligiousness: A psychological sonalna – psychologiczny mo-
model and its empirical veri- del i jego empiryczna weryfi-

fication kacja
Romuald Jaworski Romuald Jaworski

The psychology of religion addresses many important Psychologia religii odpowiada na wiele istotnych pytań,
questions about the genesis, structure, and function of re- które dotyczą genezy, struktury i funkcji religii w życiu
ligion in human personal and social life. What is the role osobistym i społecznym człowieka. Jaka jest rola religii
of religion in one’s life? What is the proper measure of re- w życiu człowieka? Jaką miarą mierzyć religijność? Co
ligiousness? What are the indicators of good, healthy, and jest wskaźnikiem dobrej, zdrowej, dojrzałej religijności?
mature religiousness? Does religion hinder or facilitate Czy religia utrudnia, czy ułatwia integrację i rozwój
personality integration and development? These questi- osobowości? Pytania te są wciąż aktualne i otwar-
ons still remain open and valid, and the answers given to te, a odpowiedzi, udzielane na nie przez psychologów
them by psychologists representing various methodolo- reprezentujących różne podejścia metodologiczne i
gical approaches and different anthropological tenets are zróżnicowane założenia antropologiczne, są kontrower-
controversial and unequivocal. This is one of the reasons syjne i niejednoznaczne. Z tego między innymi powodu,
why the role of religious experiences in the development w środowiskach uniwersytetów katolickich w Lublinie i
of a mature personality was explored by researchers at the Warszawie, prowadzone były badania nad rolą przeżyć
Catholic universities of Lublin and Warsaw. Special focus religijnych dla kształtowania dojrzałości osobowej. Sz-
was placed on the personal dimension of man’s contact czególnie interesujące i inspirujące okazało się zwróce-
with God, which is present in religious experiences. In- nie uwagi na personalny (osobowy) wymiar kontaktu
spiration for examining this particular dimension was człowieka z Bogiem, jaki ma miejsce w przeżyciach re-
drawn both from the psychology of religion and from the ligijnych. Inspiracją dla uwzględnienia tego wymiaru
basic philosophical and theological conclusions concer- był zarówno dorobek psychologii religii, jak też podsta-
ning the Christian religion (and religiousness). wowe twierdzenia filozofii i teologii dotyczące religii (i
religijności) chrześcijańskiej.
The Christian religion is a personal relationship between
God and man (even though it may sometimes be distor- Religia chrześcijańska jest relacją osobową między
ted and take the form of an instrumental relation) cha- Bogiem i człowiekiem (chociaż może czasem być
racterized by three elements: zniekształcona i przybierać postać relacji instrumental-
a) the subject of a religious experience is man as a perso- nej, narzędziowej). Zakłada się tu współwystępowanie
nal being with all of his personal dispositions; trzech elementów:
b) the object and addressee of this experience is the per-
sonal God; a) podmiotem przeżycia religijnego jest człowiek jako byt
c) a special kind of relation exists between an individual osobowy, funkcjonujący w pełni swoich osobowych dys-
person and the personal God. pozycji;

People who identify with Christianity are called to actua- b) przedmiotem tego przeżycia i jego adresatem jest oso-
te a form of religiousness with a central personal dimen- ba Boga;
sion. This model of religiousness (a prescriptive-institu-
tional model) can be called “personal religiousness.” Its c) między osobą człowieka i Bogiem osobowym występuje
psychological operationalization has not only theoretical, specyficzny typ relacji, określany jako relacja osobowa.
but also practical implications, as psychological research
makes it possible to assess the depth of the personal di- Osoby identyfikujące się z religią chrześcijańską wzywa-
mension in religious experiences and reveal how people ne są do aktualizacji takiej formy religijności, w której
with various degrees of personal religiousness function wymiar personalny, osobowy spełnia rolę zasadniczą. Tę
psychologically and socially. modelową formę religijności (chodzi tu o model norma-
tywno-instytucjonalny) określić można jako religijność
1. A theoretical model of personal religiousness personalną. Psychologiczna operacjonalizacja pojęcia
People whose religiousness reveals a significant degree of „religijność personalna“ ma znaczenie nie tylko poznaw-
interpersonal contact with God are said to have personal cze, lecz również praktyczne. Badania psychologiczne
religiousness. On the other hand, people who treat God umożliwiają bowiem ocenę poziomu obecności wymiaru
instrumentally (or as a thing) can be said to exhibit im- personalnego w przeżyciach religijnych i ukazują sposo-
personal religiousness. While psychologically analyzing by psycho-społecznego funkcjonowania ludzi z różnym
personal and impersonal religiousness one should take poziomem religijności personalnej.
into consideration the characteristic features of the sub-

46