Page 36 - EMCAPP-Journal No. 1

Christian Psychology

text of clinical psychology (depression, passivity, apathy) zona bierność). Kłótliwość znajduje swoje wyjaśnienie na
or social psychopathology (learned passivity). Quarrelso- obszarze psychologii społecznej lub psychologii komuni-
meness may be explained from the perspective of social kacji interpersonalnej. Konfliktami sumienia zajmuje się
psychology or interpersonal communication psychology. psychologia moralności. Natomiast słabością charakteru
Conflicts of conscience are addressed by the field of mo- psychologia osobowości i psychopedagogika. Dorobek
ral psychology, and weakness of character by personality tych dyscyplin jest znaczny, a wiedza dotycząca wymieni-
psychology and psychopedagogy. All of these disciplines anych tu konfliktów może być bardzo użyteczna w pracy
have produced significant contributions, and the resul- duszpasterskiej.
ting understanding of the abovementioned conflicts may Analiza czynnikowa wyników uzyskanych w badaniach
be very useful in pastoral work. Skalą Harmonii i Konfliktów pozwoliła wydobyć jeszcze
Factor analysis of the results obtained with the Harmo- jeden czynnik bardzo znaczący dla prezentowanego tu
ny-Conflict Scale has led to identification of yet another tematu. Czynnikiem tym jest Ufność Religijna.
factor that is very significant to the subject matter of this „Ufność religijna” jako kategoria badawcza w psychologii
paper, namely, religious trust. religii jest znaczącym wymiarem życia religijnego. Zaj-
“Religious trust” as a research concept is an important mowali się nią m.in. M. Buber i E. H. Erikson.
dimension of religious life studied by, among others, M. Martin Buber w znanej książce poświęconej problematy-
Buber and E. H. Erikson. ce wiary („Dwa typy wiary”, Kraków 1995) stwierdza, że
In his wellknown book entitled “Two Types of Faith” (M. pomimo wielkiej różnorodności treści wiary, samą wiarę
Buber, Two Types of Faith: A Study of the Interpretation znamy tylko w dwóch postaciach: jedna wiąże się z fak-
of Judaism and Christianity, by Paperback 1961). Martin tem posiadania zaufania do kogoś, druga z uznaniem za
Buber writes that despite the great diversity of faith con- prawdziwy pewnego stanu rzeczy. Dla życia religijnego
tent, faith itself occurs only in two forms: one is linked to ten pierwszy typ wiary ma zasadnicze znaczenie. Mimo
trust in someone, and the other to belief that something to, więcej badań psychospołecznych poświęcono dru-
is true. The first type of faith is fundamental to religious giemu typowi wiary - badano spójność postaw religij-
life. Still, more psychosocial research has been focused on nych, system przekonań, ich akceptację, uprzedzenia itd.
the latter type of faith, including consistency of religious Tymczasem wymiar zaufania, który wydaje się bardziej
attitudes, systems of beliefs, their acceptance, prejudices, psychologiczny domaga się wciąż nowych, pogłębionych
etc. However, the dimension of trust, which seems to be analiz teoretycznych i weryfikacji empirycznej.
of more psychological nature, requires new, indepth the- Również E.H. Erikson analizując rozwój człowieka zwra-
oretical analysis and empirical verification. ca uwagę na podstawową funkcję ufności, gdy mówi o
Also E. H. Erikson indicates the crucial role of trust while prazaufaniu jako pierwszej cnocie kształtującej się w ok-
analyzing human development. He speaks of primary resie niemowlęcym na drodze konfliktu miedzy ufnością
trust as the first virtue developed at the stage of infancy a nieufnością. To prazaufanie, albo podstawowa ufność,
through conflict between trust and mistrust. This prima- odgrywa istotna rolę w rozwoju religijności, zabarwiając
ry, or basic, trust plays a key role in the development of na wszystkich dalszych etapach życia kształt relacji do
religiousness, leaving its stamp on one’s relationship to Boga i całej Rzeczywistości Transcendentnej.
God and Transcendent Reality at all the subsequent sta- Empiryczną weryfikację funkcji ufności w życiu re-
ges of one’s life. ligijnym i psychicznym umożliwia właśnie podskala
The empirical verification of trust in religious and psy- „Ufności Religijnej (UR)” stanowiąca jeden z czynników
chological life is enabled by the subscale of “religious SHK (Skali Harmonii i Konfliktu). Badania tą metodą
trust” (RT), which is one of the factors in the Harmony- pozwalają na określenie korelacji ufności religijnej z wy-
Conflict Scale (HCS). Using this method, it is possible to branymi wymiarami religijności i osobowości.
determine the correlation between religious trust and se-
lected dimensions of religiousness and personality. Konfliktowość osób ufnych i nieufnych religijnie

Conflicts in persons who have religious trust and in those Wyodrębnione cztery typy osobowości konfliktowej
who do not („fataliści”, „kłótliwi”, „obarczeni wyrzutami sumienia” i
The four identified types of conflict personality (“fata- „słabe charaktery”) zarysowują obszar możliwych kon-
lists,” “the quarrelsome,” “people with qualms,” and “weak fliktów, z którego jednak jest wyjście ku harmonii przez
characters”) indicate areas of possible conflicts, which religijną ufność. Właśnie ta analiza psychologiczno-
can, however, be avoided by pursuing harmony through religijnych prawidłowości przejawiania się konfliktów i
religious trust. This analysis of psychological and reli- harmonii jest podstawowym paradygmatem psychologii
gious aspects of conflicts and harmony constitutes the pastoralnej.
fundamental paradigm of pastoral psychology. Wyniki uzyskane przez obie wyodrębnione grupy
The CHS results obtained by persons who have religious osób ufnych i nieufnych religijnie w badaniach SK-H
trust and by those who do not reveal differences in the ujawniają różnice w nasileniu konfliktów przeżywanych
extent of conflicts experienced by them. Higher religious przez te osoby. Wyższej ufności religijnej towarzyszy
trust is accompanied by a lower extent of conflicts measu- niższe nasilenie konfliktów mierzonych podskalami
red with the subscales of fatalism (FL), conflicts with peo- Fatalizmu (FŻ), Konfliktów z ludźmi (KL) Słabością
ple (CP), and weakness of character (WC). Thus, one can charakteru (SCH). Można więc stwierdzić, że gdy spa-

36